Sucul Hayvan Deneyleri Notları İçin Tıklayın

REPLACEMENT (YER DEĞİŞTİRME) Deneylerde gelişmiş sinir sistemine sahip hayvanların yerine daha az duyarlı olanların ya da başka materyalin kullanılmasıdır. Günümüzde oldukça geliştirilen bu yöntem, çalışmada elde edilen sonuçlara hayvan deneyi yapmadan ulaşmayı hedeflemektedir. Bu amaçla, in vitro yöntemler, organ, doku ve hücre kültürleri, omurgalıların embriyo kültürleri, az gelişmiş organizmalar veya omurgasızlar (bakteri, maya, alg, böcek, küf vb.), fiziksel ve kimyasal yöntemler, matematik ve bilgisayar modelleri, hayvan modelleri, film ve videolar, insan ve hayvan organizmalarından elde edilebilen materyallerin kullanılması önerilen yöntemler arasında yer almaktadır.  REDUCTİON (AZALTMA) Deneyde mutlaka hayvan kullanımı gerekiyor ise kesin bilginin ve sonucun elde edileceği en az sayıda hayvan kullanımını öngörmektedir. “Azaltma” terimi, bilimsel uygulamalarda daha az sayıda hayvan kullanılarak karşılaştırılabilir bilgi düzeyi elde etmeyi ya da belirli sayıdaki hayvandan daha fazla bilgi kazanmanın yollarını ifade etmektedir. Daha az sayıda hayvan kullanılmasına rağmen, bilimsel gelişmelerde ve medikal araştırmalarda bir gerileme olmaması bu yöntemin olumlu bir uygulama olduğunu kanıtlamaktadır. Araştırmalarda kullanılan hayvan sayısının azaltılmasının en ideal yöntemi, hayvanların yerine başka seçeneklerin (replacement) kullanılması olarak kabul edilmektedir. Araştırmanın planlama aşamasında, önceden gerçekleştirilmiş benzer araştırmalarda kullanılan hayvan materyalinin belirlenmesi, kullanılan hayvan sayısının azaltılması için önemli bir veri olabilmektedir. Yine çalışmanın niteliğine en uygun hayvan türünü seçmek ve araştırmada kullanılacak deney hayvanlarının türleri ile ilgili bilgi ve deneyime sahip olmak, muhtemel hayvan kayıplarını minimuma indirmektedir.
REFINEMENT (ARINDIRMA) Deneysel araştırmalarda hayvanlara yönelik ağrı ve acı verici uygulamaların şiddetinin ya da miktarının mümkün olabildiğince azaltılmasıdır. Deneyler sırasında laboratuvar hayvanlarında ortaya çıkabilecek zararı en aza indirgeyecek yöntemlerin kullanılması, hayvanların refahı kadar deneyin kalitesi açısından da oldukça önemli bir faktördür. Deneylerde kullanılacak hayvanların biyolojik özellikleri hakkında yeterli bilgiye sahip olunması, bu bilgiler ışığında uygun bakım, barındırma ve çevresel şartların sağlanarak stres faktörlerinin ortadan kaldırılması, deney sırasında ve sonrasında oluşabilecek acının kabul edilebilir ve sabit düzeyde tutulmasına özen gösterilmesi, araştırmalar sırasında ortaya çıkabilecek acının en aza indirilmesi amacıyla azami düzeyde çaba harcanması ve çalışma sonunda ötanazi gerekiyor ise hayvan için en uygun yöntemin seçilmesi gibi koşulların yerine getirilmesi, bu ilkenin sağlanması açısından önemlidir. 


Deneysel araştırmalarda son yıllarda daha fazla sucul organizma kullanılmaktadır. Sucul organizmalar üzerinde kimyasal kirleticilerin potansiyel tehlikesini değerlendirmek için akut toksisite testlerinin kullanımı oldukça yaygındır. Örneğin statik deney şartlarında yapılan akut toksisite testlerinde, suda yaşayan organizmalar üzerindeki kimyasalların toksik etkilerini tahmin etmek için hızlı ve tekrarlanabilir konsantrasyon-yanıt eğrileri sağlamaktadır . Bu testler, türlerin çeşitli kimyasal maddelere karşı tepkilerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Bu deneysel çalışmalar toksik maddenin farklı canlılar üzerindeki etkilerini tahmin etmek için bir veri tabanı sağlar. Ayrıca kimyasal kirleticilerin potansiyel tehlikesini değerlendirmek için akut toksisite testleri sıklıkla kullanılmaktadır. Sucul Hayvan deneyleri yapmak isteyen araştırmacıların ASGARİ eğitim standartlarını sağlamsı gerekir.

 

HAYVANI PROSEDÜRLERDE KULLANACAKLARIN ASGARİ EĞİTİM STANDARDI

 

Hayvanı prosedürlerde kullanacak kişilerin aşağıdaki asgari eğitimi almış olmaları şattır:

 

1	Hayvanların üretimi, sevk ve idaresi, bakımı ve bilimsel amaçlarla kullanımı hakkındaki ulusal mevzuat.
2	İnsan-hayvan ilişkileri, hayvanların bilimsel amaçlarla kullanımı konusundaki tartışmalar ve hayatın önemi hususunda etik ilkeler.
3	Türlere özgü biyoloji, anatomi, fizyolojik özellikler, üreme, genetik bilimi ve genetik değişimle ilgili temel bilgiler
4	Hayvan davranışı, barındırma ve zenginleştirme.
5	Uygun olduğu hallerde, elle tutma ve prosedürlerle ilgili türlere özgün yöntemler.
6	Hayvan sağlığı yönetimi ve hijyen.
7	En çok bilinen laboratuvar hayvanı türlerinin türlere özgün çektiği ağrı, eziyet ve sıkıntının tanınması.
8	Anestezi, ağrı giderici yöntemler ve öldürme.
9	İnsani son noktaların kullanımı.
10	Alternatif metot, azaltma ve iyileştirmenin gerekleri.
11	Prosedür ve projelerin hayvanlar için uygun olan yere göre tasarlanması.